Ja tida går og vi er brått komme et stykke ut i februar. Snart kan vi feire solfest når sola dukker frem i Skaret rundt den 25. februar. Og et par uker senere har vi sola fra tidlig morgen til sene kvelden her på Bjerkelund. Det er en fin tid vi har i møte. Når en er omtrent 75% pensjonist så får en nyte dagene. Og turer i skog og fjell vil nok bli en del av livet mitt også dette året. Ja en del turer har det også blitt i vinter og dagens bilde er frå en slik tur i nærområdet, 4. februar på vei opp på Snaufjellet. Vi ser utover Romsdalsfjorden (Midfjorden) og båten i bildet er Kronprins Haakon. Forskningsskip og isbryter som har vært innom det lokale verftet Vard Langsten og som trolig ligg og tester avanserte instrument. Fjellet vi ser mest av i bakgrunn er Heggdalshornet og ved foten av det ligger gården Hagset som det er sterke slektsband til. Om slekta på Hagset og på Tautra som ligger ikke langt unna vil jeg komme tilbake til med en artikkel her på hjemmesida senere.

De siste dagene har jeg sett litt på gården Byrkjevoll (Birkevoll/Bjerkevoll/Bjørkevoll) som var gården farfar Johan Einersen kom fra og som jeg og en masse etterkommere har etternavn fra. Mellom anna har jeg tatt med meg en tragisk ulykke i 1818 da 10 mann fra Vestrefjord og Vatne omkom på havet og som bygdebokforfatteren tydeligvis ikke har fått med seg. Der har jeg også skrevet av et kårbrev og et skjøte fra Byrkjevollen og lagt ut en del lenker til de gamle skriftene som vi nå kan lese selv på sidene til Digitalarkivet og andre kilder. Spesielt kårbrev  synes er spennende og som forteller en del om livet på gårdene. De som ga fra seg bruksretten til gården måtte jo ha noe å leve av og om dette forteller jo kårbreva en god del. Klikk deg inn her: Gården Byrkjevoll. På Byrkjevollsida vil det forhåpentlig komme mer senere. Litt om folketellingene som jeg kan finne om gården og litt om slekta, kanskje litt om den første kvinne i slekta på Byrkjevoll som jeg mener kom fra nabogarden Eik og har sine slektsrøtter over Midfjorden til Klauset på Otrøya og var nærslektet på Gjelsten, det går altså på kryss og tvers over fjorden.

Romsdalsfjorden var veien veien vår i hundreåra før bilen kom. Snart vil forhåpentlig Møreaksen komme med tunell under Tautra og knytte distriktet og regionen sammen på nytt og styrke distriktet vårt slik at vi ikke sakker akterut i konkurranse med de folkerike regionene som bevisst prøver å tiltrekke seg våre ressurser. Spesielt den oppvoksende slekt. Vi må legge til rette for å bevare disse ungdommene som i fremtiden skal utvikle og gjøre Møre og Romsdal til et fortsatt atraktivt fylke å bo og arbeide i. Slik kan vi bevare det maritime miljøet og det tette samarbeidet mellom fylkets kunnskapsbaserte arbeidsplasser i konkurranse med det store utland. Vard som jeg nevner lenger opp skal ikke ha fjorden som en sperre når arbeidskrafta skal flyttes/flyte fra Gossen til Tomrefjord eller Søvik eller fra truster og propellprodusentene i Molde som forsyner skipsindustrien på Sunnmøre med avansert teknologi.   

Nå forbereder jeg meg for OL og sene nattetider med vintersport. Tipper 10 – ti - OL-gull til Norge så får vi se hvor vi ender.  

I morgen 9. februar minnes vi mor Helga Bjerkevoll fødd Bjørnerem som kom til verden på denne dagen for 105 år siden. Vi mistet henne så alt for tidlig, bare 54 år gammel. Vi glemmer deg aldri kjære mor. 

Ei julereise.

Bilde av rutebåten Legona på havna i Molde (frå Digitalt Museum)

Eg vaks opp på 1950-talet. Ja altså ikkje så lenge etter at den andre verdskrig var avslutta. Krigsminna ligg framleis i bygda. Men eg trur at både foreldra mine Helga og Petter, eldre søsken og sambygdingar elles hadde rista av seg det meste av krigens redsler når eg vaks opp og vi var et optimistisk folk som såg framover. Men min barndoms Rekdal er noko langt anna i dag enn då eg var barn. Vi hadde både skule, butikk og arbeidsplassar. Spesielt dei mange arbeidsplassane i konfeksjon prega bygda. Og det kom godt med også for oss som fekk leid ut hyblar til eit par kjekke syersker på loftet i huset vårt bygd i 1947.  Den store verda fekk vi inn gjennom lokalavisa og radioen. Og gjennom filmavisa som Bygdekinoen viste på forsamlingshuset vårt nokre få gonger i året. Vi drøymte sjølvsagt å få oppleve det som skjedde langt der ute, og ein dag gjekk draumen i oppfylling. Vi skulle få vare med heilt til Molde på julehandel. Om eg sov natta før den store hendinga? jau eg gjorde vel det. Men spent var eg i alle fall. I tillegg til far og mor var min yngste gode veslesøster Halldis med, om vi var fleire husker eg ikkje. Turen gjekk med lokalbåten Legona som trafikkerte alle småplassane rundt fjorden. Fullpakka med folk var båten på denne juleturen, både i den lille lugaren under dekk og rundt omkring på båten ellers. Turen til Molde tok vel en time, kanskje to med alle stopp, men fram kom vi. Og for ein plass! Ei brei gate der husa sto tett i tett på kvar side fint pynta og med store vindu kor ein kunne sjå inn på dei spanande varene som var til salgs. Og så mykje folk som var her då, nesten utruleg altså.  Framfor ein butikk var det samla veldig mykje folk. Dette måtte vi få med oss og vi fekk trengt oss fram i folkemassen for å sjå. Eg gløymer aldri det synes, «levande» nissar som saga og drog slipestein, spela trekkspel og fele og styrte med mykje anna. Ja vi møtte eventyret i verkelegheita og var fjetra av det vi såg. Uutslettelege inntrykk. Men vi måtte vidare, var ein på julehandel så kunne ein ikkje stå her å glane heile dagen. I ei spanande forretning med mange forunderlege elektriske artiklar kjøpte vi julelys. 16 elektriske julelys merke Osram som  no omtrent 60 år seinare framleis er i huset og lyser like godt. Det vart ei langt anna jul når dei levande og litt skumle levande lysa kunne skiftast ut. Så var julehandelen over og vi skulle på besøk hjå Kristianna, tante til mor som budde i Øvre Vei. Ei kjekk enslig dame frå Klauset på Otrøya, syerske på Høvding konfeksjon og aktiv i Metodistkirken. «Moste Kristianna» som mor kalla ho hadde mykje godt å by på, både heimlaga kake og kjøpekaker, det var ikkje vanleg. Men vi måtte ta farvel og ta fatt på heimreisen, den huskar eg lite av, kanskje sovna ein trøyt liten gut på båten etter ein lang opplevelsesrik tur.  GOD JUL 

PS. Legona som tok oss rundt på Romsdalsfjorden i mange år vart senka i djupet aust for Tautra i Romsdalsfjorden. Men motoren med sin fine klang og som kanskje dyssa meg i søvn på julereisa er det ennå mogleg å høyre. Sjå her om Finnøymotoren på Legona.  

Nils Einersen Gjelsten Hagset.

 Hagset på Otrøya ser vi over fjorden litt til venstre på bildet. Det var en kort reise over fjorden enten en brukte årer eller segl. 

Når en blir interessert i slekta så starta det visst nok for de fleste med å samle flest navn bakover. Men det interessante med slektshistoria er personene, hvem var de og hvordan levde de. Så mye skriftlig stoff er det jo ikke om de fleste da, om de ikke var storfolk eller forbrytere som kan være godt beskrevet i gamle rettsprotokoller. En tipp tipp tipp-oldefar jeg ingen ting visst om før jeg begynte å se på morslekta ute på øyene var Nils Einarsen Hagset som skulle være fra Gjelsten i Vestnes, altså fra vår nabogard her på Rekdal. Da måtte vi vel finne ham i bygdeboka for Fiksdal sogn. Og sannelig finn vi han i Oppigarden på Gjelsten slik: «9. Nils konfm. 1765 men finst ikkje nemnt sidan, truleg utkommandert som soldat for så å bli borte». Det må da finnes en dåp på han som bygdeboka har oversett. Og den dukker opp med litt leting, 5 år tidligere enn det bygdebokforfatter Rekdal har satt som ca. fødselsdato. Nils er døpt i Vestnes Kirke 4. august 1742. Konfirmert godt vaksen altså, 22 år gammel, men det var slett ikke så uvanlig på denne tida. Han rykker da frem til nr. 8 i søskenflokken (bygdebok Fiksdal Sogn side 354).

Faren Einer Johansen med røtter fra «Lensmannsslekta i Tennfjord» var lensmann ute på Romsdalsøyene (Sund Otting) og hadde i tillegg til hjemgarden på Gjelsten også lensmannsgard på Blø som lå på Midøya. Slik var nok sønnen Nils mye ute på øyene i barndoms- og ungdomstida.  Skulle en ha seg gard uten å være odelsgutt så var fremgangsmåten å finne seg ei enke. Slik også med Nils, lensmannsønn fra en av de flotteste gardene som fans rundt fjorden var nok et enkelt valg i flokken av beilere når enka på Hagset skulle ha ny ektemann. Anne Iversdatter hadde blitt enke ca. 1772 (skifte etter mannen i januar 1773) og måtte ha en ny mann til å drive garden og ta vare på ungeflokken ho hadde, yngstegutten var rundt året gammel. Alt den 31. mars har Nils fått bygsel på Krogsgarden, Hagset, så vi kan vel si det slik at når en mann flytta ut i kiste flytta ny mann inn i ektesenga. Anne og Nils fikk omtrent 10 år i lag, i 1785 er det skifte etter Anne. Et innholdsrikt skifte med mange husdyr, bøker, sølvtøy og møblert stovebygning. Så måtte Nils finne seg ny kone til å ta seg av hans 3 barn og eldre stebarn. Ei jente fra Magerøy utenfor Midsundet, Karen Eriksdatter flytta nå til her og med henne vart det 5 barn. Men bare to av barna i dette ekteskapet vokste opp. Harde tider med stor dødelighet og mange tårer kan vi se for oss.

Nils ser ut til å være en dyktig bonde og fisker. I 1780 får han 8 riksdaler i premie fra Møre Landbruksselskap for jorddyrking. Og at han tok vare på eiendommen som tilhørte Vatne Kirke og Aukra kirke ser vi av følgende: Sitat bygdeboka Midsund I: «I 1793 fredlyste Nils all skogen som var inngjerda på grunn av at ein del naboar dreiv og hogg ved til brensel samt sanka nøtter i hasselskogen». Dette med hasselskog er interessant. På den solrike og lune sørsida av Otrøya vokste hasselen godt og nøtteplukking var en tilleggsnæring for bøndene. Helt frem til rundt 1960 skal det ha vært plukka nøtter for salg på Hagset.

Kirkeboka sier den 29. des. 1800: «Begravet i Agerø kirkegaard Niels Einers. Hagset 58 aar». Alderen stemmer nøyaktig med dåpen vi fant i kirkeboka for Veøy.  

Det er et innholdsrikt skifte også etter Nils. I tillegg til det som hørte til en gard med buskap og gardsredskap viser boet også at han var fisker. 1/3 part i en åttringsbåt, 1 trerøing, 15 torskegarn, 2 småfiskegarn, 6 sildegarn, 2/3 part i kastenot, 2 havsnøre med blystein, 1/8 part i søkkenot… Men en aktiv mann hadde også store utgifter så nettoarven var ikke stor.

Originalt skifte etter Nils Einersen

Mine slektsband tilbake til Nils har eg både på morfar si side og mormor si side, slik:

Nils Einarson Gjelsten Hagset – Ane Nilsdatter Hagset Magerøy – Nils Hanibalsen Magerøy – Helge Nilsdatter Magerøy Bjørnerem – Jørgen Jonassen Bjørnerem – mor Helga og eg.

Nils Einarsen Gjelsten Hagset – Einar Nilssen Hagset- Nils Einarsen Hagset - Ane Kristine Nilsdatter Hagset – Hans Andreas Larsen Klauset – Beret Anna Hansdatter Klauset Bjørnerem – mor Helga og eg.

Men slektskap til Nils har eg også på farsida. Mora Ingeborg Einarsdatter var nemleg frå Byrkjevollen i Vestrefjord. Garden som farfar kom frå og som eg også har slektsnamnet frå. Om desse slektsforbindelsene finn ein meir ut av om ein les om Anne Johansdatter som kom frå Gjelsten og var tante til Nils på Hagset. (Sjå min biografi om Anne her). 

Så har vi igjen kome til julemånaden. Butikkane har visst hatt jul heile hausten høyrer eg rykte om, og det må dei da få gjere. Det toppa seg visstnok med ein hysterisk svart fredag skal ein tru det som blir vist på nettet, Og det skal ein då. Sjølv held eg meg unna. Ein og anna turen på Joker og handle det daglege brød kjem ein seg ikkje unna, men julehandelen tek eg nok dagen før dagen som tidlegare år. Nei ein handelsdag før jul kjem ein seg ikkje unna. Eit par julegåver må kjøpast og juleakevitt må ein sjølvsagt ha i år også, for ikkje å snakke om skikkeleg juleøl som ein må på polet for å få når ein ikkje bryggar sjølv. På loftet heng spekelår og saueribbe og blir betre for kvar dag kjenner eg på smaksprøvene. Ja må vel innrømme at det allereie er gjort eit stort innhogg i spekelåret, det er nå så steikje godt. Kjøtet vart brakt på døra av lokal produsent frå nabobygda, ferdig partert og klar til salting. Så spekematen er nok ein av dei fine ulldottane eg har møtt på mine mange turar i skog og fjell sist sommar.

Med adventstid så kjem også årets utgåve av årsskriftet til det lokale historielaget. Vestnes Sogelag leverer i år også eit viktig bidrag til vår lokale historie. Det startar med ein interessant artikkel om ein avispioner, Wesley Stokkeland som på 1930-talet starta med avisdrift på Vestnes. Eg bit meg merke i at faren heiter Rekdal, og finn ut at farfaren Erik kom frå Nedste Elvebakken på Rekdal (bygdeboka side 461). Erik var bror til Kristianna som vart barnepike hos den russiske prinsessa madam baron Krusenstjerna av den russiske Tsarfamilien. Bernt Gjelsten har også i år gode artiklar. Ein om fonner og fonnenamn frå heile kommunen. Her kan vi lese om tragediar som den store fonna i Fremstedalen som tok rundt 20 liv. Ei av dei største skredulykkene på Nordvestlandet. Ei anna fonn, eller eit steinsprang tok livet av ei ung jente framme i Nakkedalen. Bernt fortel også godt dokumentert om ulvestauer og ulvejag. Frå ei tid då ulven var ei plage for folk og fe. Merker meg at Bernt har brukt litt av stoffet eg har lagt ut her på heimesida mi,lenke: «Den siste gråbein» og det takker eg for.

Som «Hanibalkjennar» merkar eg meg og artikkelen om Hanibal Pedersen Tomren født i 1820. Hanibalnamnet i Vestnes kjem frå Hanibal Jensen Gjelsten som rundt 1600 var einebrukar på Gjelsten og dreiv stort innan trelast. Farfaren til den omtala Hanibal var Hanibal Pedersen Tomren som i bygdeboka er kalla Børset, men det riktige skal nok vare Rørset på Otrøya, men opprinneleg frå Skodje. Dette er Hanibal nr 16 i min omtale av disse Hanibalkarane.

Eit anna stykke eg merkar meg i årsskriftet er frå eit bygdemøte på Ljosvang på Nerås i 1953. Her er vi så heldig å ha lydbandopptak frå møtet og dette er gjengjeve skriftleg. Spesielt for meg er intervju med «Eln`Anna». Dette fordi ho er av tjukkaste slekta. Søster til oldefar på Bjørnerem/Bjørneremsanden på Midøya og tante til farfar Jørgen Bjørnerem som kjøpte seg gard på Øverås som han seinare måtte gå frå. Ellen Anna som namnet var, kom til Øverås 24 år gamal: «Å i va fireåtjue år då… I e fem å åtteti no [85]». Har kopiert eit bilde frå årsskriftet av Ellen Anna som var gift med "Naust-Ole", Ole Iversen Øverås. Dei har stor etterslekt, slik at eg har har ein stor flokk med 4-menningar som stammar frå dei.

Mange takk til skriftstyre og gode bidragsytarar til årsskriftet. Og ha ei fin adventstid.